Popularyzacja nauki w opinii ekspertów
W ostatnich latach popularyzacja nauki w Polsce rozkwita; stan ten z jednej strony cieszy, a z drugiej, rodzi kolejne pytania m.in. o potrzebę regulacji zawodu popularyzatora czy instytucjonalnego wsparcia.
Wydarzenie poświęcone kwestiom popularyzacji i komunikacji nauki w Polsce odbyło się 27 marca na Politechnice Śląskiej. Wzięli w nim udział popularyzatorzy nauki, dziennikarze i przedstawiciele szkolnictwa wyższego.
Uczestnicy debaty podkreślali zgodnie, że popularyzacja nauki w Polsce rozwija się, a w ostatnich latach wręcz rozkwita m.in. dzięki organizowanym już w całym kraju wydarzeniom takim jak noce naukowców, pikniki czy festiwale nauki. Rozwój ten – jak wskazywali uczestnicy debaty – był (i nadal jest) możliwy dzięki internetowi, który pozwala na bezpośrednie dotarcie do odbiorców, poprzez różne kanały. To także kwestia coraz większej mobilności naukowców, którzy podczas zagranicznych wyjazdów „nasiąkają” dobrymi praktykami m.in. właśnie z zakresu popularyzacji nauki czy promocji badań.
Rozkwit popularyzacji nauki w Polsce rodzi jednak pytania m.in. dotyczące potrzeby regulacji zawodu popularyzatora nauki, o czym dyskutowali prelegenci pierwszego z trzech tematycznych paneli. Byli to aktywni popularyzatorzy nauki lub wspierający te działania: dr Tomasz Rożek (Nauka. To Lubię), Michał Szydłowski (Pan Korek Laboratorium), Elżbieta Pogoda (LabIQ, Stowarzyszenie Rzecznicy Nauki), Natalia Osica (pro science).
Podczas dyskusji padło pytanie, czy popularyzacja nauki jest „tylko nieszkodliwym hobby” naukowców-pasjonatów, czy jednak potrzebna jest „profesjonalizacja” i regulacja tego zawodu. Jak mówili prelegenci, brak regulacji tego zawodu może nieść ze sobą zagrożenie, że niektóre osoby bez wykształcenia i wiedzy mogą nadużywać tego określenia. Z drugiej strony, ten obszar działalności w Polsce jest na tyle młody, że jego regulacja mogłaby prowadzić do zbyt sztywnych ograniczeń m.in. dotyczących wymogów ukończenia pożądanych (czyli jakich?) kierunków studiów.
Relacji nauka-media poświęcony był drugi panel, w którym udział wzięli dziennikarze: Anna Ślązak (Nauka w Polsce, redakcja naukowa PAP), Piotr Kieraciński (Forum Akademickie), Jarosław Juszkiewicz (Planetarium Śląskie), Katarzyna Głuch-Juszkiewicz (Polskie Radio, podcast „Nauka każdego dnia”).
Prelegenci zastanawiali się m.in. nad rolą dziennikarza naukowego – czy powinien on być edukatorem, popularyzatorem i czy powinien walczyć z fake newsami i pseudonauką. W ocenie Anny Ślązak – kierowniczki działu nauki Polskiej Agencji Prasowej i szefowej serwisu Nauka w Polsce – dziennikarz naukowy ma przede wszystkim dostarczać odbiorcy rzetelne informacje. „Dzisiaj cała wiedza naukowa jest dostępna, a przy rozwijającej się w Polsce aktywności popularyzatorskiej, jest ona również przystępna. (…) Co w takim razie my, dziennikarze, możemy robić? Możemy dostarczać wiedzę opartą na faktach, które mają poparcie w badaniach naukowych, tak aby osoby poszukujące mogły ją znaleźć. Bo na to, gdzie ci odbiorcy będą jej szukać, nie mamy już wpływu” – powiedziała Anna Ślązak.
Goście trzeciego panelu próbowali odpowiedzieć na pytanie, czy i jakiego instytucjonalnego wsparcia potrzeba obecnie popularyzatorom nauki w Polsce oraz czy popularyzacja nauki na poziomie instytucjonalnym jest wymogiem czy wyborem. W tej dyskusji wzięli udział przedstawiciele szkolnictwa wyższego i instytucji: prof. Arkadiusz Mężyk (rektor Politechniki Śląskiej i przewodniczący KRASP), prof. Iwona Hofman (przewodnicząca Rady Towarzystw Naukowych PAN), prof. Paweł Golik (przewodniczący Rady Upowszechniania Nauki PAN), Anna Korzekwa-Józefowicz (ekspertka ds. komunikacji, Narodowe Centrum Nauki).
Źródło: Nauka w Polsce
